Źródło: http://www.bike-discount.de/media/org/orgb_F/orgid_318/thumbs/8063_223793.jpg
Dętka to jedna z elementarnych części roweru. Jej wymiana czy łatanie nie jest czynnością skomplikowaną. Jeśli nasz rower jest w dobrym stanie (nie ma zapieczonych śrub i sparciałych opon) warto dokonać naprawy samemu. Gdy dochodzi do przebicia idziemy do sklepu rowerowego i prosimy o dętkę… Jaką? Normalną – odpowiadamy ku uciesze sprzedawcy. Niestety zazwyczaj kończy się to powrotem do domu i próbą zidentyfikowania rodzaju wentyla. Ten artykuł pomoże rozróżnić rozmiar dętki i rodzaj wentyla, a także w kilku krokach wyjaśni jak dętkę wymienić.
Źródło: http://www.wallbike.com/sites/default/files/imagecache/product_full/sv15x3.jpg
Rozmiar dętki dopasowuje się do rozmiaru opon. Rozmiary podawane są w calach i w milimetrach na boku opony lub na opakowaniu dętki. W ostatnich latach nowe rozmiary opon i kół pojawiały się, jak grzyby po deszczu. Obecnie mamy koła w rozmiarach od 16 do 29, a nawet 36 cali. Najczęściej stosowane rozmiary to:
| Wielkość koła | Zapis według standardu ISO w mm(przykładowo) | W calach(przykładowo) | Wg systemufrancuskiegow mm(przykładowo) | Zastosowanie |
| 26 cali | 40-559 | 26 x 2.0 | 559 x 40C | Starsze rowery górskie |
| 27,5 cala | 40-584 | 27.5 x 1.50 | 584 x 40C | Rowery górskie, Downhill, Enduro |
| 28 cali | 40-622 | 28 x 1.50 | 700 x 38C | Rowery crossowe, trekkingowe, miejskie i szosowe |
| 29 cali | 57-622 | 29 x 2.25 | — | Rowery górskie, XC, All mountain |
| 29+ cali | 70-622 | 29 x 3.0 | — | Rowery górskie, trudniejszy teren |
| 26 cali Fat Bike | 120-559 | 26 x 4.80 | — | Rowery górskie i przeprawowe |
Źródło: http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/9/93/Bicycle_tire_size_markings-en.png
Kolejnym zagadnieniem są wentyle. Tutaj, przynajmniej na razie, nie ma aż takiej różnorodności. Można wyróżnić trzy rodzaje wentyli: Presta, samochodowy (Auto, Schrader) i rowerowy (Dunlop). Z mojej praktyki wynika, że zdecydowanie najlepszym rozwiązaniem jest wentyl typu samochodowego o średnicy 8 mm. Jest to proste i solidne rozwiązanie, które trudno zepsuć. Dodatkowo dętkę z takim wentylem napompujemy za pomocą kompresora na każdej stacji benzynowej. Nadaje się do każdego rodzaju rowerów, poza szosowymi o wąskich obręczach, dla których wentyl samochodowy jest za duży. W rowerach szosowych najczęściej spotyka się Prestę, która jest nieznacznie lżejsza. Niestety ten typ wentyla ma pewne istotne wady. Przede wszystkim jest zbyt delikatny i łatwo go uszkodzić, gdy np. przekrzywimy pompkę podczas pompowania. Poza tym ten rodzaj wentyla jest niekompatybilny z kompresorami, co zmusza nas do wożenia ze sobą pompki. Trzeci typ wentyla tzw. rowerowy (Dunlop) jest zawodny jeśli chodzi o trzymanie ciśnienia i odchodzi się od jego stosowania.
Źródło: http://www.szumgum.com/images/rodzaje-wentyli-rowerowych.jpg
Oczywiście dętki to nie jedyny sposób na wypełnienie koła powietrzem. Można jeszcze skorzystać z rozwiązań bezdętkowych w różnych systemach albo z szytek. System bezdętkowy jest jednak droższy, niekoniecznie lżejszy i bardziej skomplikowany w obsłudze. Wymaga też użycia uszczelniacza, który częściowo łata dziury, ale jednocześnie wlany do opony może ważyć tyle, co dętka. Dodatkowy aspekt stanowi też częstotliwość jazdy -jeżeli nie jeździmy regularnie i rower stoi nieużywany, np. w trakcie zimy, to opony mogą odklejać się od obręczy. Z kolei do szytek, poza specjalnymi częściami, trzeba by jeszcze mieć własnego serwisanta, gdyż ich zakładanie jest niesamowicie trudne. W ten sposób wracamy do dętek. Jednak co zrobić, jeśli zależy nam na niskiej masie roweru i niskiej masie rotowanej kół, od której bezpośrednio zależy szybkość i przyjemność z jazdy? Kupić tak zwane ultradętki. Standardowo dętka waży między 150 a 250g, chociaż zdarzają się jeszcze cięższe. Ultradętki, np. FOSS EFT ważą 125g, a szwajcarskie Eclipse tylko 52g! (w rozmiarze 26”). Jak łatwo obliczyć po przemnożeniu przez dwa koła możemy odchudzić rower o około 200-300 g. Poza niską masą, dętki te są odporniejsze na przebicia, gdyż specjalny materiał dosłownie zaciska się na wbitym przedmiocie. Oczywiście pozostaje kwestia ceny: Eclipse to koszt około 200 zł, Foss to już rozsądniejsze 48 zł. Alternatywą są dętki Schwalbe Extra Light, które nie są odporne na przebicia, ale przy wadze 140g w rozmiarze 29 x 2.25 i cenie około 30 zł są niewiele droższe od najtańszych dostępnych dętek za 15-20 zł.
Źródło: http://www.togoparts.com/articles/uploads/featured-article_2156.jpg
Z dętkami wiąże się też ich łatanie. Dętki można łatać za pomocą minimalistycznych łatek samoprzylepnych firm Cannondale i Topeak, które o dziwo są zupełnie skuteczne. Dętki Fossa wystarczy podgrzać specjalną zgrzewarką lub doraźnie zapalniczką w miejscu przebicia. Istnieją też łatki wymagające dodatkowego posmarowania dętki klejem, ale samoprzylepne zupełnie dobrze je zastępują. Ostatnim sposobem łatania jest zawiązanie supła na dziurze. Jednak jest to sposób tylko i wyłącznie awaryjny i nie poleca się jazdy z taką dętką szybciej niż 20 km/h.
Druga część artykułu to krótki poradnik jak wymienić dętkę w typowym rowerze.
Potrzebne będą: łyżki do opon (chociaż czasami oponę można zdjąć gołymi rękami), łatki lub nowa dętka, pisak do zaznaczenia dziury i jeśli nasz rower nie ma piast z szybkozamykaczem lub sztywną osią, także klucz 15.
Konieczna będzie też pompka, najwygodniejsze są modele stacjonarne.
Dętka z dwoma końcami firmy Rubena. Źródło: http://pciaustralia.com.au/wp-content/uploads/2014/05/1261.jpg
1. Zaczynamy od zdjęcia koła. Jeśli posiadamy dętkę z dwoma końcami (od niedawna na rynku) możemy ten krok pominąć. Otwieramy szybkozamykacz lub wykręcamy sztywną oś z ramy/ widelca. Ewentualnie odkręcamy śruby mocujące koło w przypadku piast z prądnicą lub wielobiegowych Shimano, NuVinci albo Sram.
W przypadku piasty wielobiegowej trzeba pamiętać o odkręceniu blaszki kontrującej hamulec rolkowy lub torpedo, jeśli jest i odłączeniu przewodu sterującego przerzutką w piaście. Odłączenie piasty wielobiegowej jest czynnością odrobinę bardziej skomplikowaną, dlatego polecam obejrzenie krótkiego filmu nagranego przez amerykanów: http://www.youtube.com/watch?v=oxH1Pv-urjM
2. Spuszczamy resztkę powietrza. Przystępujemy do zdjęcia opony z obręczy. Jeżeli opona luźno do niej przylega, możemy zdjąć jeden z jej boków bez narzędzi. W innym przypadku używamy plastikowych łyżek do opon. Podważamy oponę i mocno trzymając przeciągamy łyżką dookoła obręczy. Gdyby opona nadal stawiała opór, podważamy ją drugą łyżką i zaczepiamy o szprychę, dzięki czemu opona nie będzie z powrotem wskakiwać na dawne miejsce.
3. Zsuwamy oponę do brzegu obręczy. Nie trzeba całkowicie zdejmować opony (dzięki temu nie pomylimy się później w skierowaniu bieżnika we właściwą stronę).
4. Wyjmujemy dętkę z opony i wentyl z obręczy. Przejeżdżamy dłonią po wewnętrznej stronie opony, aby sprawdzić czy np. pinezka, która przebiła dętkę nie tkwi nadal w oponie.
5. Najlepszym sposobem na znalezienie dziury jest wsadzenie napompowanej dętki do miski z wodą i sprawdzenie jej na całej długości (dziur może być kilka), włącznie z wentylem. W terenie miska z wodą nie zawsze będzie dostępna, dlatego możemy użyć do tego np. kałuży albo jeziora, można też znaleźć dziurę „ na słuch”. Jeśli dętka jest stara lub była wielokrotnie łatana, pomijamy ten, a także następne dwa kroki i zakładamy nową.
6. Zaznaczamy dziurę pisakiem i przecieramy to miejsce papierem ściernym, aby łatka lepiej trzymała.
7. Naklejamy łatkę. Zazwyczaj trzeba to poprzedzić odklejeniem aluminiowej folii ze spodu. Jeżeli nie jest samoprzylepna, smarujemy wcześniej to miejsce klejem i rozcieramy palcami, aby ją rozgrzać.
8. Wkładamy wentyl w obręcz, ustawiony prostopadle do obręczy.
9. Wkładamy detkę w oponę.
10. Układamy oponę na obręczy, przekrzywiając ją na boki tak, aby się równomiernie ułożyła. Należy zwrócić uwagę, czy dętka nie została „przyszczypnięta”, bo to spowoduje jej przebicie.
11. Pompujemy dętkę według wartości ciśnienia podanych przez producenta na boku opony. Jeżeli nie ma informacji na ten temat, bezpiecznie jest napompować dętkę na około 3 atmosfery. Gotowe!
