Źródło: materiały własne; http://bicyclingaustralia.com.au/media/Exposure-Equinox—Trail.png
Rynek oświetlenia rowerowego jest niesłychanie bogaty, jednak większość artykułów na ten temat ogranicza się do przedstawiania najtańszych, ale i najsłabszych lamp rowerowych. Przede wszystkim trzeba sobie odpowiedzieć na pytanie gdzie jeździmy? Czy są to tylko i wyłącznie miejskie dobrze oświetlone ulice? Czy może zdarza nam się wjechać do zupełnie ciemnego parku, albo na podmiejską drogę, gdzie nie ma już żadnych lamp? Przypadkiem najbardziej skrajnym są rowerzyści, którzy jeżdżą po ciemku po górach albo lasach.
Moim zdaniem najbardziej miarodajnym sposobem oceny jasności lampki jest miara wielkości strumienia świetlnego, czyli lumen. Większość szanujących się producentów określa moc swoich lampek właśnie w lumenach. Jasność oświetlenia mierzy się także w luksach, watach i kandelach, ale wartości te zależą od obszaru, na jakim zostało zmierzone światło i jak daleko od jego źródła, co powoduje, że odsłania się tutaj ogromna możliwość manipulacji realną mocą lampek. Praktycznie każdy producent mierzący siłę swojego światła w luksach mierzy ją z innej odległości, więc porównanie lampek różnych firm jest niewykonalne. Z kolei moc tylnych lampek najczęściej podaje się w watach. W artykule skupię się jednak bardziej na oświetleniu przednim, gdyż tylne światła nie oświetlają nam drogi.
Pierwszym istotnym kryterium jest źródło zasilania, czyli odpowiedź na pytanie, czy jeździmy często? Czy chcemy być dobrze widoczni i bezpieczni przez całą dobę, czy raczej oszczędzamy i włączamy światło tylko po zmroku? Można wyróżnić 4 typy zasilania, z których każdy ma swoje wady i zalety:
Magnic Light czyli magnetyczna lampka działająca bez dodatkowych magnesów Źródło: http://www.magniclight.com/MagnicLight/images/slide2013/slide_front2.jpg
– na baterie > dobre przy sporadycznym użytkowaniu, ale kosztowne przy częstszym; wymaga rozkręcania lub rozkładania i pamiętania o wymianie baterii;
– na akumulatorki lub z wbudowanym akumulatorem > możliwość ładowania akumulatorów pozwala zaoszczędzić pieniądze na baterie, ale przy intensywnym używaniu, akumulatory z czasem tracą pojemność i lampka świeci coraz krócej; poza tym mają ograniczony czas działania, dlatego jeśli jeździmy na całonocne wyścigi lub długie wycieczki po ciemku musimy dźwigać ze sobą zapasowe akumulatory;
– magnetyczne > są to lampki zasilane za pomocą prądu indukcyjnego powstającego dzięki zastosowaniu magnesów przymocowanych do szprych koła. Jest to rozwiązanie bezproblemowe i tanie w eksploatacji, ale służące głównie jako oświetlenie pozycyjne z racji swej ograniczonej mocy, a także dedykowane rowerom miejskim z racji swej wysokiej masy. Lampki takie produkuje firma Reelight, a także Magnic Light (tylko dla rowerów z hamulcami szczękowymi);
Reelight – lampka magnetyczna z zewnętrznymi magnesami Źródło: http://shop.reelight.com/bicycle-lights/12-sl100-set/
Lampki Supernova E3 Pro 2, w różnych kolorach o mocy 370 lumenów, dopuszczone do ruchu drogowego w Niemczech.
Piasty Supernova Infinity S dedykowane do lampek powyżej. Źródło: http://supernova-lights.com/images/products/e3pro2/E3_PRO_2_MULTICOLOR_l.jpg ; http://supernova-lights.com/images/products/infinity_s/infinity_s_multicolour.jpg;
– na dynamo > to najstarsza i najdoskonalsza forma zasilania lamp rowerowych. Pozwala zapomnieć o ładowaniu, tak jak w lampach magnetycznych. Generuje bardzo dużą moc, nawet do 800 lumenów! W przypadku zaawansowanych modeli, powoduje niemal niezauważalny opór. Masa całego zestawu (cięższa piasta z prądnicą oraz przednia i tylna lampa) jest większa tylko o około 100-150 g od lamp z wewnętrznym akumulatorem lub nawet mniejsza od lamp z zewnętrznym zasilaniem. Jedynym mankamentem takich rozwiązań jest ich wysoka cena. Przy częstej jeździe koszt zakupu szybko się jednak zwróci.
Chcąc uporządkować rynek oświetlenia, podzieliłem go też na pewne przedziały według jasności i cen, chociaż nie zawsze idzie to w parze:
Przedział I – to lampki przednie o jasności do około 100-200 lumenów, 15-20 luksów lub jasności w ogóle nieokreślonej. W tej kategorii dominują bombastyczne określenia typu: niesamowicie jasne diody, nowa super jasna dioda, regulacja wiązki świetlnej. Niestety w praktyce oznacza to, że ławkę w parku zobaczymy zaledwie kilka metrów przed sobą, a o obecności ciemnego kota poinformuje nas dopiero jego przeraźliwe miauczenie, gdy już w niego wjedziemy. Oczywiście jest to dość szeroki przedział, ale generalnie lampki o takiej jasności można uznać za pozycyjne. Ceny kształtują się tutaj na poziomie mniej więcej 20-100zł. Natomiast jeśli chodzi o lampki tylne to będzie to przedział od 7 do 30 złotych. W tej kategorii cenowej lampki z wewnętrznym akumulatorem są rzadkie, lampy magnetyczne są droższe, a te zasilane dynamem w tej cenie są mało efektywne i starego typu, z kółkiem jadącym po oponie powodującym duży opór. Jeśli jeździcie w miejscach niedoświetlonych lub zupełnie ciemnych to naprawdę warto trochę sobie odłożyć i w imię bezpieczeństwa wybrać coś z drugiego przedziału… Polecane firmy to np. Sigma Sport i polski Mactronic.
Przykłady designerskich i zwyczajnych lampek rowerowych. Na dole porównanie dwóch lampek. Po lewej lampka Sigma Sport z pierwszego przedziału za kilkadziesiąt złotych o nieokreślonej mocy, po prawej lampka z drugiego przedziału Mactronic Bike Pro Noise o mocy 500 lm. Źródło: materiały własne i http://www.copenhagenparts.com/products/magnatic-bike-light
Przedział II – oświetlenie przednie o jasności od 200 do 500 lumenów lub od 30 do 80 luksów. Lampki z tego przedziału pozwolą nam już czerpać frajdę z jazdy po ciemku. Przedział jest szeroki, dlatego te z początku przedziału w okolicach 200-300 lumenów będą nadawać się raczej do jazdy po utwardzonych szlakach, natomiast te w okolicach 500 lumenów nadają się już bardzo dobrze do szybkiej jazdy po lesie. W tej kategorii występują wszystkie typy zasilania. Od bateryjnego w designerskich i solidnie wykonanych lampkach Lezyne, przez takie z wbudowanym akumulatorem, np. w bardzo dobrej lampce Mactronic BikePro Noise 500 aż po magnetyczne Reelighty i te zasilane dynamem. Warto też wspomnieć o naprawdę mocnych lampkach tylnych Mactronica, Moona czy Topeaka, które przy mocy od 0,5 do 1 Watt pozwalają zostać zauważonym z odległości nawet 1,5 km. W tej kategorii ceny przedniego oświetlenia zaczynają się od około 150 zł, a kończą na 300 – 400 zł. Dla tyłu jest to odpowiednio 50-180zł. Osobną grupę cenową, w tym przedziale jasności stanowią mocne lampki na dynamo. Wiodącym producentem tego typu rozwiązań jest firma Supernova Lights. Lampka E3 PRO 2 z mocą 370 lumenów to koszt około 500-600 zł, a w zestawie z tylną lampką tej samej firmy i prądnicą np. Shimano Alfine to wydatek około 1000 złotych.
Przednie i tylne lampy na dynamo. Źródło:http://brimages.bikeboardmedia.netdna-cdn.com/wp-content/uploads/2013/12/Supernova-ultrabright-waterproof-bicycle-lights02.jpg
Przystępna cenowo piasta-dynamo Shimano Alfine z szybkozamykaczem. Źródło: http://media1.roseversand.de/product/1850/1/1/1118485_1.jpg
Rowerzysta z włączonym światłem w pełnym słońcu i popularna w Polsce lampka z drugiej kategorii, czyli Mactronic BikePro Noise o mocy 500 lumenów.
Przedział III – to lampki o mocy od 500 do około 1500 albo ponad 80 luksów. W tej kategorii można oczekiwać produktów naprawdę wysokiej jakości i bardzo dużej mocy. Poza możliwością startowania w maratonach po ciemku, czy nocnej jazdy po szlaku, lampki te zapewniają fenomenalną widoczność na drodze, a nawet mogą niebezpiecznie oślepiać kierowców jadących z naprzeciwka. W Niemczech lampki o mocy powyżej 370 lumenów nie są dopuszczane do ruchu drogowego. W Polsce takich zapisów nie ma, ale mimo tego używanie takiego oświetlenia, dorównującego mocą reflektorom samochodów z włączonymi „długimi” nie jest wskazane w mieście. Warto jednak mieć szerokie spojrzenie na całą ofertę rynku. Dla kogoś, kto np. jeździ zarówno po lesie, jak i po mieście, tak silne oświetlenie może być w pełni funkcjonalne. Wyjeżdżając na publiczną drogę włączy po prostu słabszy tryb świecenia. W tym, sektorze mocy i cen nie ma już praktycznie żadnych lampek zasilanych bateriami, a jedynie zasilane wysokowydajnymi wbudowanymi akumulatorami. Są też modele zasilane dynamem wspomnianej już firmy Supernova czy Exposure o mocy 800 lumenów. Świetnie nadają się do nocnych włóczęg po górach, czy długich i regularnych dojazdów do pracy po nieoświetlonych drogach. Wśród przednich lamp zasilanych z akumulatora warto zwrócić uwagę na modele firmy Lezyne o korpusach wykonanych metodą CNC z aluminium i do tego świetne świecących, np. Mega Drive. Ceny lamp przednich, w tym przedziale startują od plus minus 450 zł, a kończą się na 1200-1300 zł. Chcąc zakwalifikować do tego przedziału jakieś lampki tylne na myśl przychodzą mi tylko dwie, czyli Lupine redlight i Lumicycle InSight. Lupine to nowość na rynku. Poza ogromną mocą 2 Watt i jasnością 160 lumenów, lampka ma bardzo ważną funkcję jaką jest światło stop zapalające się przy hamowaniu. Lampka wykrywa, że rower hamuje dzięki wbudowanemu akcelerometrowi. Dziwne, że dopiero teraz ktoś wpadł na takie proste i genialne rozwiązanie. Lampa jest bardzo solidna (aluminiowy szkielet) i droga około 400zł…
Od lewej: Lezyne Mega Drive o mocy 1400 lumenów; Supernova E3 Triple 2; Lupine Redlight Źródło: http://www.lezyne.com/images/product/Product-LED-MegaY8-zoom1.jpg http://h1987995.stratoserver.net/magento/supernova-e3-triple-2.html http://www.lupine.de/deu/produkte/rotlicht/rotlicht
Przedział IV – to lampki o mocy 1500-7000 lumenów i więcej. Jest to oświetlenie do specjalistycznych zastosowań i agresywnej jazdy po górach, np. w downhillu. Nawet w takich przypadkach trudno mi sobie wyobrazić po co mieć, aż tyle światła. W tej kategorii występują już prawie tylko lampy z zewnętrznym akumulatorem. Mimo, że jest to segment tak high-endowy, że bardziej się już nie da, warto mieć świadomość, że coś takiego w ogóle istnieje. Chociażby po to, by nie dać się nabrać sprzedawcy w sklepie rowerowym, który pokaże nam lampkę, która ma kilkaset lumenów i powie, że nie ma już nic mocniejszego na rynku. Niestety nie znalazłem już żadnej tylnej lampki, która pasowałaby do tego segmentu, ponieważ nic tak mocnego na tył nie jest po prostu potrzebne. Producenci godni uwagi w tej kategorii to np. Lumicycle, Exposure Lights, Moon czy moja ulubiona Supernova. Ceny 1500–3000 złotych.
Jedne z najmocniejszych na świecie lampek firm Exposure i Lumicycle Źródło: http://www.lumicycle.com/skin/frontend/default/theme432/images/camera/slides/cliff-view.jpg?1412640000036; http://use1.com/exposure-lights/cycle-lights-2015/six-pack-mk5; http://www.slcentral.com/lumicycle-explorer-extender-pro-pack/Explorer-Extender.JPG; http://bicyclingaustralia.com.au/media/Lumicycle-Beam.png
Tutaj powinna pojawić się konkluzja, ale jej nie będzie, gdyż tak jak napisałem wybór lampki zależy ściśle od potrzeb i nie ma co się na temat rozwodzić. Chciałbym natomiast powiedzieć dwa słowa o wiązkach emitowanych przez lampki. Większość opisanych tutaj modeli ma wiązkę kolistą, skonstruowaną tak, aby oświetlać nie tylko drogę, ale także np. gałęzie w lesie. Jest to dobre w terenie, ale na drodze zwłaszcza w przypadku najmocniejszych z opisanych lampek może być niebezpieczne. Myśląc o jeździe tylko w warunkach drogowych warto kupić coś, co nie będzie oślepiało innych uczestników ruchu, w tym rowerzystów. Lampek ze snopem światła skierowanym tylko na drogę jest mało i są to np.: Supernova E3 Pro 2, E3 Pure 3, Airstream, Philips Saferide 80, czy np. lampki na dynamo firmy Busch & Muller. Dla chcących samemu poczytać o oświetleniu, podaję listę producentów ciekawych lampek rowerowych:
Lampka firmy Supernova o specjalnej wiązce światła, nie oślepiającej jadących z naprzeciwka. Źródło: http://supernova-lights.com/en/products/e3pro2_3.html
http://www.lezyne.com/
http://www.lumicycle.com/
http://supernova-lights.com/en/
http://reelight.com/
http://www.lupine.de/deu/
http://www.magniclight.com/MagnicLight/index.php/en/
http://use1.com/exposure-lights
http://www.topeak.com/
http://www.mactronic.pl/pl/products/adventure_line/1826.html
https://www.serfas.com/
http://www.moon-sport.com/
http://www.niterider.com/
http://www.lightandmotion.com
http://gemini-lights.com/products
http://www.sigmasport.pl
Piasty z prądnicą:
http://www.thinkbiologic.com/category/dynamo-power
http://www.sp-dynamo.com
http://cycle.shimano-eu.com
