Program Rowerowy 2017-2025. Podsumowanie

Poznań jako bezpieczne, dostępne i nowoczesne europejskie miasto.
Miasto rozwiązujące problemy zanieczyszczeń powietrza, hałasu i stawiające na zdrowie mieszkańców.
Miasto ze spójną siecią międzydzielnicowych tras, które pozwalają komfortowo i sprawnie dojechać do celu w codziennych podróżach zwykłych poznaniaków i poznanianek.

Program Rowerowy Miasta Poznania to strategiczny dokument wskazujący inwestycje i działania, jakie nasze miasto musi zrealizować, żeby ambitną wizję zmienić w rzeczywistość. Został przyjęty przez Radę Miasta w 2017 roku.

Co udało się zrealizować? Jak zmienił się nasz Poznań przez te ostatnie lata?
Weryfikuje Stowarzyszenie Rowerowy Poznań.

Sieć tras międzydzielnicowych

Bezpieczne, wydzielone trasy międzydzielnicowe to szkielet rowerowego układu miasta.
To właśnie takie trasy zostały wytypowane jako priorytetowe do realizacji w ciągu 8 lat od przyjęcia Programu Rowerowego. Od początku obsługują najważniejsze kierunki ruchu, zapewniając najwyższą efektywność wydatkowania środków na ruch rowerowy.

Poziom realizacji tej sieci tras to najważniejszy wskaźnik oceny realizacji rowerowej strategii Miasta Poznania. Niestety zaledwie 44,48% sieci można uznać za gotowy w stanie docelowym. Kolejne 28,30% ma status “przejezdne”, ale wymaga wciąż przebudowy lub remontu. 27,22% tras założonych do realizacji do 2025 nie istnieje.

W ostatnich latach udział tras w docelowym kształcie rósł w tempie 2 punktów procentowych rocznie. W związku z tym, że na różnych etapach projektowania jest 8% tras, nie sposób liczyć, żeby to tempo podniosło się w najbliższych latach.

Infrastruktura osiedlowa

Hierarchizacja ulic pozwala nadawać priorytet najważniejszym trasom i wyciszać wnętrza osiedli. Dzięki temu stają się one bardziej przyjazne do życia: bezpieczniejsze, cichsze, wygodniejsze do życia i bardziej zielone. W dobrze zaprojektowanych strefach Tempo 30 i strefach zamieszkania nie ma potrzeby budowy wydzielonej infrastruktury rowerowej. Na jednokierunkowych uliczkach z lokalnym ruchem wystarcza dopuszczenie jazdy rowerem pod prąd. Dzięki temu na rowerze można szybciej dojechać pod dom, omijając bardziej ruchliwe jezdnie.

W Programie Rowerowym przewidziano wprowadzenie na poznańskich osiedlach stref uspokojonego ruchu i powszechny kontraruch na ulicach jednokierunkowych. Żadne z tych zadań nie zostało ukończone, ale większość osiedli jest już objęta strefami T30. Ponad 70% ulic objętych jest kontraruchem. Na nowe oznakowanie czeka jeszcze ponad 140 ulic.

Parkingi rowerowe

Bezpieczne i funkcjonalne parkingi rowerowe blisko celów podróży wraz z upowszechnieniem ruchu rowerowego nabierają strategicznego znaczenia w jego dalszym rozwoju. Zapewniają one przewagę czasową podróży od drzwi do drzwi. Są odpowiedzią na problemy z noszeniem, wożeniem czy przechowywaniem rowerów w mieszkaniach i biurach. Ułatwiają korzystanie z rowerów przez osoby z mniejszą siłą fizyczną, w tym osoby z niepełnosprawnościami.

Zgodnie z Programem Rowerowym Miasto Poznań powinno zadbać o dostępność zarówno parkingów ogólnodostępnych, parkingów w miejscach zamieszkania i parkingów zintegrowanych z transportem zbiorowym, w tym parkingów Bike&Ride. Na przestrzeni ostatnich lat powstały parkingi Bike&Ride, chociaż nie nadążają one nieraz za popytem. Nie powstały z inicjatywy Miasta żadne parkingi rowerowe w miejscach zamieszkania.

Edukacja rowerowa

Powszechna edukacja rowerowa w szkołach to inwestycja w bezpieczeństwo i przyszłość naszych dzieci. Poznań z edukacji rowerowej zrezygnował. Zorganizowano zaledwie 3 edycje programu Rowerem do szkoły (2017-2019) i dwie edycje Miejskiej Akademii Rowerowej, skierowanej do dorosłych (2017-2018).

Inne duże miasta zaczynały edukację rowerową w podobnym czasie, a w kolejnych latach stopniowo poszerzały jej skalę. W najpopularniejszym w Polsce programie Rowerowy Maj w 2025 roku w Gdańsku wzięło udział 40 tys. dzieci, we Wrocławiu 35 tys. dzieci, a w Krakowie 24 tysiące.

Zapóźnień w edukacji szkolnej nie da się nadrobić w rok. Zarówno przygotowanie szerokich, kompetentnych kadr szkolących, jak i kolejnych szkół wymaga lat.

Działania komunikacyjne i kampanijne

Jak dojeżdżać rowerem do pracy? Na zajęcia? Do szkoły? Jak można łączyć dojazdy rowerem i transportem zbiorowym? Jak bezpiecznie zaparkować rower? Odpowiedzi na te pytania miały być podejmowane przez Miasto w ramach ciągłych działań komunikacyjnych przez cały czas trwania Programu Rowerowego. Tego rodzaju komunikacja nie jest jednak niestety prowadzona.

Na samym początku obowiązywania Programu powstało kilkanaście filmów edukacyjnych, w tym kilka dzięki bezpłatnej współpracy ze Stowarzyszeniem Rowerowy Poznań. Powstały również poradniki dla studentów, które są już dawno nieaktualne. W kolejnych latach działania nie były już prowadzone i nigdy nie miały charakteru ciągłego.

Raz w roku Miasto Poznań uczestniczy w kampanii Rowerowa Stolica Polski, która jednak jest przede wszystkim projektem rekreacyjno-sportowym, a nie nastawionym na budowanie zdrowych nawyków w codziennym transporcie.

Rowerowe mapy Poznania

Prowadzenie głównych korytarzy ruchu rowerowego niezależnie od podstawowego układu drogowego wymaga odpowiedniego pokierowania mieszkańców i mieszkanek.

Miasto Poznań z sukcesem co roku wydaje nowe edycje Rowerowej Mapy Poznania. Mają one bardzo atrakcyjną formę, co potwierdza zdobyte w 2024 r. pierwsze miejsce w kategorii Mapy i Atlasy podczas 32. Ogólnopolskiego Przeglądu Książki Krajoznawczej i Turystycznej. Równocześnie interaktywna mapa online prowadzona przez GEOPOZ istnieje, ale w związku z bieżącymi przekształceniami przestała być tak dostępna jak wcześniej.

Oznakowanie tras

Jedyne oznakowanie trasy z Programu Rowerowego wdrożono pilotażowo na odcinku Radialu 14 w 2022 r. Brak jest dalszych działań. Miasto nie prowadzi zakładanego w Programie Rowerowym przeglądu oznakowania kierunkowego tras rowerowych co trzy lata, bo w skali Poznania takiego oznakowania nie wprowadzono.

Poznański Rower Miejski

Funkcjonowanie roweru publicznego było traktowane podczas przyjmowania Programu Rowerowego jako pewnik. Do jego likwidacji doszło w trudnym finansowo momencie dla Miasta. Równoczesny brak Poznańskiego Roweru Miejskiego i bezpiecznych parkingów rowerowych stanowią istotną barierę dalszego upowszechnienia rowerów w codziennych podróżach. Miasto nie zrealizowało żadnego programu dopłat czy wypożyczalni długoterminowej.

Rowerowe konferencje

Mimo zapisów w Programie Rowerowym Miasto Poznań nie organizuje co 2 lata konferencji dotyczącej rozwoju ruchu rowerowego. Tymczasem tylko w tym roku Gdańsk zaprosił do siebie największą konferencję rowerową na świecie Velo-city, w Katowicach odbył się Kongres Nowej Mobilności, a w Szczecinie Dni Turystyki Rowerowej. W Warszawie takich wydarzeń w ostatnich miesiącach było przynajmniej kilka.

Szkolenia dla rad osiedli

Wbrew zapisom Programu Rowerowego nie są prowadzone szkolenia dla osób działających w radach osiedli. Szkolenia poprawiałyby wiedzę na temat potrzeb i rozwiązań dla osób korzystających z rowerów. Ułatwiałoby to współpracę na rzecz realizacji miejskiej strategii i zwiększało zaangażowanie rad osiedli w inicjatywy lokalne.

Monitoring wdrażania Programu

Osiągnięcie celów Programu Rowerowego wymaga monitorowania postępów działań. Analizy miały dotyczyć następujących czynników:

Zmiany wielkości ruchu rowerowego. Najpierw badania coroczne, a później bieżące w punktach pomiaru automatycznego. Obecnie jest ponad 30 automatycznych liczników. Analizy ich wyników są wykonywane niezależnie przez Stowarzyszenie Rowerowy Poznań.
Udział ruchu rowerowego w ogólnej liczbie podróży w mieście (Kompleksowe Badania Ruchu co ok. 5 lat). Badania opublikowano w 2019 roku.
Stopień zadowolenia rowerzystów. Badania Klimatu Rowerowego są obecnie realizowane co 2 lata. Poznań jest zawsze w krajowej czołówce.
Sprawdzenie na koniec każdego roku kalendarzowego długości wybudowanych nowych tras rowerowych, procenta długości tras w Programie Rowerowym, rocznych nakładów na infrastrukturę rowerową, liczby nowych miejsc postojowych dla rowerów, liczby rowerów dostępnych w wypożyczalniach i liczby zdarzeń rowerowych z udziałem rowerzystów. Kompleksowo takie zestawienia nie były przygotowywane.

Dokumenty i linki

Dokumenty:

Mapy:

Rowerowy Poznań: